Gangrevalidatie

Veel patiënten komen bij ons terecht met een voorschrift van de huisarts (of specialist) voor gangrevalidatie, maar vragen zich af waarom dit nodig is. “Ze kunnen toch stappen?”

Meestal is het gangpatroon verstoord geraakt bij deze mensen, dit kan door een ingreep zijn (vb.: nieuwe heup, knieoperatie,…) of door een andere aandoening (vb.: ziekte van Parkinson, spierziekten,…). Uiteraard zal de therapie anders zijn, hoewel het (bijna) steeds gaat over actieve oefentherapie.

Gangrevalidatie als gevolg van een ingreep
Bij een operatieve ingreep worden er meestal spieren verlegd of gemanipuleerd (vb.: bij een nieuw heup- of kniegewricht, voorste kruisband “reparatie”, artroscopie,…), waardoor de spiermassa en dus ook de kracht in deze spieren aanzienlijk verlaagt. Dit zorgt ervoor dat het gangpatroon niet meer symmetrisch verloopt. Ook pijn na een operatieve ingreep of bewegingsbeperking kan deze asymmetrie in de hand werken. Mensen met een asymmetrisch gangpatroon gaan duidelijk “manken”, meestal wordt er door de beperking/pijn op één been minder lang gesteund.

Door de juiste spieren te trainen of juist overactieve spieren wat te ontspannen, kan het onevenwicht tussen beide benen al wat verbeterd worden, waardoor het gangpatroon terug symmetrischer verloopt. Ook heeft iemand voldoende mobiliteit nodig om normaal te kunnen stappen: als je vb de knie niet volledig kan strekken wordt normaal stappen al erg moeilijk om niet te zeggen onmogelijk.

In sommige gevallen is het “manken” niet meer het resultaat van pijn of beperking, maar eerder een gewoonte geworden. Deze slechte gewoonte afleren is soms nog het moeilijkste voor de patiënt. Daarom raden wij aan om na een operatieve ingreep zeker kinesitherapie te volgen, zodat een foute gewoonte in de kiem gesmoord kan worden. Een foute gewoonte afleren is immers moeilijker dan een goede gewoonte aan te kweken ;-)

Gangrevalidatie als gevolg van een aandoening
Als het echter gaat over een andere aandoening, die niet slechts één lidmaat aantast, maar eerder een algemeen probleem geeft (vb.: ziekte van Parkinson) moeten we uiteraard ook rekening houden met verschillende factoren. Bij deze patiënten is het optrainen van de kracht zeker ook van belang, maar moeten er ook nog andere zaken worden aangepakt, zoals het evenwicht bijvoorbeeld.

Als je stapt is er altijd even een korte fase waarbij je op één been staat en ondertussen je zwaartepunt verplaatst naar voor. Bij aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson ed is het evenwicht verstoord vanuit ons centraal aansturingspunt, met name onze hersenen. Door op dit evenwicht ook te trainen in gecontroleerde, maar gerichte situaties kunnen we dit verbeteren, waardoor ook het gangpatroon aanzienlijk zal verbeteren. Door een beter evenwicht verhoogt ook de zelfzekerheid en het vertrouwen in het eigen lichaam.

Gangrevalidatie als gevolg van andere pathologieën
Uiteraard zijn er nog andere pathologieën die gangrevalidatie nodig maken, bijvoorbeeld een halfzijdige verlamming na een hersenbloeding. Deze patiënten komen in eerste instantie meestal terecht in een revalidatie waar ze de nodige training meekrijgen. In een later (subacuut) stadium komen ze dan bij ons terecht om de tools die ze hebben aangeleerd verder in te oefenen en te onderhouden.

Kelly Mertens
01/12/2022